Basiscijfers beroerte 2023
In dit hoofdstuk worden de jaarcijfers met betrekking tot sterfte en ziekenhuisopnamen bij beroerte voor het jaar 2023 gepresenteerd. Uitsplitsing vindt plaats naar leeftijd en geslacht. Daarnaast worden trends in de periode 1980-2023 en prognosecijfers voor beroerte na eerste ziekenhuisopnamen beschreven.
Y. Koop1,2, R.H. Wimmers1, I. Vaartjes2
1 Hartstichting, Den Haag
2 Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijns Geneeskunde, Universitair Medisch Centrum Utrecht, Utrecht
Methode
Sterftecijfers zijn afkomstig uit de doodsoorzaken statistieken van het CBS. Ziekenhuisopnamen zijn op basis van gegevens van Dutch Hospital Data. De gebruikte ICD-10 codes voor hart- en vaatziketen zijn: ICD-10 codes I60-69, ICD-9 codes 430-438
| Absolute aantallen |
Gem. lft | 0-29 | 30-39 | 40-49 | 50-59 | 60-69 | 70-79 | 80-89 | ≥90 | ||
| Sterfte† | Mannen | 4049 | 79 | ----29a---- | 34 | 167 | 429 | 1105 | 1683 | 602 | |
| Vrouwen | 5206 | 84 | ----14a---- | 38 | 101 | 292 | 1010 | 2153 | 1598 | ||
| Totaal | 9255 | 81,5 | ----43a---- | 72 | 268 | 721 | 2115 | 3836 | 2200 | ||
| Ziekenhuisopnamen± | Mannen | 24453 | 71 | 188 | 305 | 913 | 2973 | 5239 | 8277 | 5750 | 808 |
| Vrouwen | 20415 | 74 | 165 | 265 | 765 | 1779 | 3439 | 6303 | 6153 | 1546 | |
| Totaal | 44868 | 72,5 | 353 | 570 | 1678 | 4752 | 8678 | 14580 | 11903 | 2354 | |
| Dagopnamen± | Mannen | 533 | 62 | 48 | 25 | 35 | 78 | 114 | 155 | 78 | |
| Vrouwen | 566 | 61 | 63 | 28 | 39 | 80 | 131 | 138 | 70 | 17 | |
| Totaal | 1099 | 61,5 | 111 | 53 | 74 | 158 | 245 | 293 | 165 | ||
| Gemiddeld aantal dagen |
0-29 | 30-39 | 40-49 | 50-59 | 60-69 | 70-79 | 80-89 | ≥90 |
|||
| Gemiddeld aantal ligdagen in het ziekenhuis± |
Mannen | 6 | 10 | 7 | 7 | 6 | 6 | 5 | 6 | 7 | |
| Vrouwen | 6 | 7 | 7 | 8 | 7 | 6 | 6 | 6 | 7 | ||
| Totaal | 6 | 8,5 | 7 | 7,5 | 6,5 | 6 | 5,5 | 6 | 7 | ||
| Prognose na eerste ziekenhuisopname†/± |
Percentage | 0-44 | 45-54 | 55-64 | 65-74 | 75-84 | 85-94 | ≥95 | |||
| 30-dagen sterfte | Mannen | 10,2 | 4,8 | 4,7 | 5,7 | 7,7 | 13,6 | 22,2 | 34,9 | ||
| Vrouwen | 13,4 | 4,7 | 6,0 | 7,5 | 8,8 | 13,6 | 24,1 | 40,0 | |||
| Totaal | 11,7 | 4,8 | 5,3 | 6,4 | 8,2 | 13,3 | 23,4 | 38,9 | |||
| 1-jaar sterfte | Mannen | 18,1 | 6,5 | 7,2 | 9,3 | 13,9 | 23,5 | 40,9 | 57,9 | ||
| Vrouwen | 22,3 | 6,2 | 8,3 | 11,5 | 14,6 | 23,5 | 40,8 | 61,8 | |||
| Totaal | 20,1 | 6,4 | 7,7 | 10,2 | 14,1 | 23,7 | 40,8 | 60,9 | |||
| 5-jaar sterfte | Mannen | 36,3 | 8,2 | 12,1 | 17,8 | 29,4 | 47,7 | 79,0 | 94,1 | ||
| Vrouwen | 41,1 | 7,7 | 11,1 | 18,2 | 27,5 | 47,7 | 75,9 | 94,1 | |||
| Totaal | 38,6 | 7,9 | 11,6 | 18,0 | 28,6 | 49,7 | 77,0 | 94,1 | |||
† Op basis van gegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek: ICD-10 codes I60-69, ICD-9 codes 430-438
± Op basis van gegevens van Dutch Hospital Data: ICD-10 codes I60-69, ICD-9 430-438. Let op, deze cijfers gaan over het aantal opnames, niet het aantal individuele patiënten
a Vanwege privacy redenen zijn de leeftijdcategorieën 85-94 en ≥95 jaar samengevoegd
Sterfte
Er zijn in 2023 4.049 mannen overleden aan een beroerte en 5.206 vrouwen. In 2023 was het aandeel van beroertes aan de totale hart- en vaatziekten sterfte 24%, voor mannen was dit aandeel 21% en voor vrouwen 27%. Tot de leeftijd van 80 jaar overlijden er meer mannen dan vrouwen aan beroertes, vanaf 80 jaar overlijden er meer vrouwen. Het sterftecijfers per 100.000 is hoger voor vrouwen, namelijk 58 versus 46 voor mannen. De gemiddelde leeftijd van overlijden aan een beroerte is 79 jaar bij mannen en 84 jaar bij vrouwen.
| Beroerte | ||
|---|---|---|
| n (per 100.000) | ||
| Jaartal | Mannen | Vrouwen |
| 1980 | 5.303 (76) | 6.737 (95) |
| 1985 | 4.893 (68) | 6.866 (94) |
| 1990 | 4.931 (67) | 7.461 (99) |
| 1995 | 4.781 (63) | 7.628 (98) |
| 2000 | 4.702 (60) | 7.482 (93) |
| 2005 | 4.032 (50) | 6.294 (76) |
| 2010 | 3.462 (42) | 5.377 (64) |
| 2015 | 3.974 (47) | 5.661 (66) |
| 2020 | 3.819 (44) | 5.021 (57) |
| 2021 | 3.826 (44) | 5.128 (58) |
| 2022 | 3.943 (45) | 5.257 (59) |
| 2023 | 4.049 (46) | 5.206 (58) |
Absolute sterfte aan beroertes nam in de periode 1980-2023 jaarlijks licht af. Voor vrouwen is de sterfte aan beroertes gestegen in de leeftijdsgroep vanaf 90 jaar tussen 1980-2023, voor de leeftijdsgroepen tussen de 70 en 89 jaar is een daling zichtbaar. Bij mannen is de sterfte tussen 1980 en 2012 in de leeftijdsgroep vanaf 90 jaar vrijwel gelijk gebleven, vanaf 2012 is de sterfte gestegen. In de leeftijdsgroepen tussen de 70 en 79 jaar is een daling zichtbaar in sterfte aan beroertes. Dit is terug te zien in de figuren.
Prognose
In de periode van 2010 tot 2019 is de prognose berekend na een eerste ziekenhuisopname voor beroertes. De 30 dagen, 1 jaar en 5 jaar sterfte zijn voor mannen respectievelijk 10.2%, 18.1% en 36.3% en voor vrouwen 13.4%, 22.3% en 41.1%. In de prognosecijfers figuren en de kerncijfers tabel, zijn de sterftecijfers na de eerste ziekenhuisopname per leeftijdsgroep voor mannen en vrouwen weergegeven.
Ziekenhuisopnamen
In 2023 vonden er 44.868 ziekenhuisopnamen wegens beroerte plaats, waarvan 24.453 opnamen van mannen en 20.415 van vrouwen. Dit zijn 67 opnamen per dag voor mannen en 56 opnamen per dag voor vrouwen. De gemiddelde leeftijd bij een ziekenhuisopname vanwege beroertes was 71 jaar bij mannen en 74 jaar bij vrouwen. Van alle observaties in 2023 is 2% van de observaties voor beroertes, voor zowel mannen en vrouwen (241 voor mannen en 197 voor vrouwen). Het gemiddelde aantal ligdagen voor beroertes is voor zowel mannen en vrouwen gelijk, namelijk 6 dagen.
In de periode 1980 tot 2023 is er een verschil zichtbaar in het totale aantal ziekenhuisopnamen voor een beroerte, een stijging in absolute aantallen opnamen van 106% voor mannen en 89% voor vrouwen. Zodra het aantal ziekenhuisopnamen wordt gecorrigeerd voor de bevolkingsopbouw en wordt weergegeven per 100.000 dan is de daling zichtbaar van 9% bij mannen en 3% bij vrouwen.
Dagopnamen
In 2023 vonden er 1.099 dagopnamen plaats vanwege beroertes, waarvan 533 van mannen en 566 van vrouwen. De gemiddelde leeftijd bij een dagopname vanwege beroerte was in 2023 62 jaar voor mannen en 61 jaar voor vrouwen, dit is lager dan de gemiddelde leeftijd voor alle ziekenhuisopnamen (71 jaar voor mannen en 74 jaar voor vrouwen). De meeste dagopnamen vinden plaats in de leeftijdsgroepen 60-69 en 70-79 jaar.
Sinds 1992 is er een gestage toename bij zowel mannen als vrouwen, van 166 en 125 dagopnamen van mannen respectievelijk vrouwen in 1992 naar 533 en 566 dagopnamen in 2023.
