Basiscijfers hartfalen 2023
In dit hoofdstuk worden de jaarcijfers met betrekking tot sterfte en ziekenhuisopnamen bij hartfalen voor het jaar 2023 gepresenteerd. Uitsplitsing vindt plaats naar leeftijd en geslacht. Daarnaast worden trends in de periode 1980-2023 en prognosecijfers voor hartfalen na eerste ziekenhuisopnamen beschreven.
Y. Koop1,2, R.H. Wimmers1, I. Vaartjes2
1 Hartstichting, Den Haag
2 Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijns Geneeskunde, Universitair Medisch Centrum Utrecht, Utrecht
Methode
Sterftecijfers zijn afkomstig uit de doodsoorzaken statistieken van het CBS. Ziekenhuisopnamen zijn op basis van gegevens van Dutch Hospital Data. De gebruikte ICD-10 codes voor hart- en vaatziekten zijn: ICD-10 codes I50, ICD-9 codes 428.
| Absolute aantallen |
Gem. lft |
0-29 | 30-39 | 40-49 | 50-59 | 60-69 | 70-79 | 80-89 | ≥90 | ||
| Sterfte† | Mannen | 3603 | 83 | -------76a------- | 205 | 732 | 1649 | 941 | |||
| Vrouwen | 4409 | 87 | -------33a------- | 119 | 509 | 1738 | 2010 | ||||
| Totaal | 8012 | 85 | -------109a------- | 324 | 1241 | 3387 | 2951 | ||||
| Ziekenhuisopnamen± | Mannen | 18405 | 76 | 70 | 149 | 401 | 1293 | 3020 | 6006 | 6210 | 1256 |
| Vrouwen | 15441 | 79 | 51 | 55 | 225 | 551 | 1707 | 4474 | 6304 | 2074 | |
| Totaal | 33846 | 77,5 | 121 | 204 | 626 | 1844 | 4727 | 10480 | 12514 | 3330 | |
| Dagopnamen± | Mannen | 3676 | 71 | 11 | 23 | 114 | 459 | 906 | 1510 | 605 | 48 |
| Vrouwen | 2068 | 72 | -----22a----- | 69 | 234 | 480 | 827 | 385 | 51 | ||
| Totaal | 5744 | 71,5 | -----56a----- | 183 | 693 | 1386 | 2337 | 990 | 99 | ||
| Gemiddeld aantal ligdagen in het ziekenhuis± |
Gemiddeld aantal dagen |
0-29 | 30-39 | 40-49 | 50-59 | 60-69 | 70-79 | 80-89 | ≥90 | ||
| Mannen | 7 | 12 | 8 | 8 | 7 | 7 | 7 | 7 | 7 | ||
| Vrouwen | 7 | 11 | 11 | 8 | 8 | 7 | 7 | 7 | 6 | ||
| Totaal | 7 | 11 | 10 | 8 | 7 | 7 | 7 | 7 | 6 | ||
| Prognose na eerste ziekenhuisopname†/± |
Percentage | 0-44 | 45-54 | 55-64 | 65-74 | 75-84 | 85-94 | ≥95 | |||
| 30-dagen sterfte | Mannen | 12,1 | 4,2 | 3,4 | 4,8 | 7,4 | 12,8 | 21,8 | 34,9 | ||
| Vrouwen | 13,2 | 3,8 | 4,6 | 5,4 | 7,5 | 11,5 | 18,7 | 28,5 | |||
| Totaal | 12,6 | 4,0 | 3,9 | 5,0 | 7,5 | 12,2 | 19,9 | 30,1 | |||
| 1-jaar sterfte | Mannen | 32,7 | 12,0 | 10,4 | 15,8 | 23,0 | 36,1 | 52,7 | 67,7 | ||
| Vrouwen | 33,9 | 9,9 | 12,8 | 17,5 | 21,7 | 30,7 | 46,1 | 62,2 | |||
| Totaal | 33,3 | 11,1 | 11,4 | 16,4 | 22,5 | 33,5 | 48,5 | 63,6 | |||
| 5-jaar sterfte | Mannen | 66,0 | 23,5 | 25,9 | 37,9 | 54,0 | 74,9 | 90,7 | 97,6 | ||
| Vrouwen | 67,9 | 18,4 | 26,3 | 39,0 | 48,0 | 66,4 | 86,2 | 96,4 | |||
| Totaal | 66,9 | 21,3 | 26,0 | 38,3 | 51,7 | 70,7 | 87,8 | 96,7 | |||
† Op basis van gegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek: ICD-10 codes I50, ICD-9 codes 428
a Vanwege privacy redenen zijn de leeftijdcategorieën samengevoegd
± Op basis van gegevens van Dutch Hospital Data: ICD-10 codes I50, ICD-9 codes 428. Let op, deze cijfers gaan over het aantal opnames, niet het aantal individuele patiënten
Sterfte
Er zijn in 2023 3.603 mannen overleden aan hartfalen en 4.409 vrouwen. In 2023 was het aandeel van hartfalen aan de totale hart- en vaatziekten sterfte 21%. Voor mannen was dit aandeel 19% en voor vrouwen 23%. Tot de leeftijd van 80 jaar overlijden er meer mannen dan vrouwen aan hartfalen, vanaf 80 jaar overlijden er meer vrouwen. In deze leeftijdsgroep is het absolute aantal vrouwen ook hoger dan het aantal mannen. Zodra de sterfte wordt uitgedrukt per 100.000 mannen of vrouwen, dan is het sterfterisico aan hartfalen hoger bij mannen dan bij vrouwen. De gemiddelde leeftijd van overlijden aan hartfalen is 83 jaar bij mannen en 87 jaar bij vrouwen.
| Hartfalen | ||
|---|---|---|
| n (per 100.000) | ||
| Jaartal | Mannen | Vrouwen |
| 1980 | 1.428 (20) | 1.233 (17) |
| 1985 | 2.691 (38) | 3.245 (44) |
| 1990 | 1.923 (26) | 2.509 (33) |
| 1995 | 2.835 (37) | 4.067 (52) |
| 2000 | 2.234 (28) | 3.674 (46) |
| 2005 | 2.311 (29) | 3.632 (44) |
| 2010 | 2.488 (30) | 3.936 (47) |
| 2015 | 3.115 (37) | 4.572 (54) |
| 2020 | 3.145 (36) | 3.958 (45) |
| 2021 | 3.317 (38) | 4.154 (47) |
| 2022 | 3.426 (39) | 4.634 (52) |
| 2023 | 3.603 (41) | 4.409 (49) |
Absolute sterfte aan hartfalen nam in de periode 1980-2023 toe. Zodra de sterfte wordt gecorrigeerd voor de bevolkingsopbouw dan is het aantal sterfgevallen per 100.000 ongeveer gelijk gebleven in de periode 1980-2023 voor zowel mannen en vrouwen. De stijging is het sterkst in de leeftijdsgroep vanaf 80 jaar voor mannen en voor vrouwen. Voor de leeftijdsgroepen tot 70 jaar bleef de sterfte voor zowel mannen en vrouwen ongeveer gelijk voor mannen en licht gestegen voor vrouwen.
Prognose
In de periode van 2010 tot 2019 is de prognose berekend na een eerste ziekenhuisopname voor hartfalen. De prognose na de eerste ziekenhuisopname voor hartfalen is berekend op basis van de sterfte tussen 2010 en 2019. De 30 dagen, 1 jaar en 5 jaar sterfte zijn voor mannen respectievelijk 12,1%, 32.7% en 66.0% en voor vrouwen 13.2%, 33.9% en 67.9%. In de prognosecijfers figuren en de kerncijfers tabel, zijn de sterftecijfers na de eerste ziekenhuisopname per leeftijdsgroep voor mannen en vrouwen weergegeven.
Ziekenhuisopnamen
In 2023 vonden er 33.846 ziekenhuisopnamen wegens hartfalen plaats, waarvan 18.405 opnamen van mannen en 15.441 van vrouwen. Dit zijn 50 opnamen per dag voor mannen en 42 opnamen per dag voor vrouwen. De gemiddelde leeftijd bij een ziekenhuisopname vanwege hartfalen was 76 jaar bij mannen en 79 jaar bij vrouwen. Van alle observaties in 2023 zijn 7% van de observaties voor hartfalen, voor zowel mannen als vrouwen (776 voor mannen en 625 voor vrouwen). Het gemiddelde aantal ligdagen voor hartfalen is voor zowel mannen en vrouwen gelijk, namelijk 7 dagen. De ligduur voor mannen is het hoogst in de leeftijdsgroepen 0-29 jaar en voor vrouwen in de leeftijdsgroep 0-39 jaar, respectievelijk 12 en 11 dagen. Het gemiddelde aantal ligdagen is tussen 1980-2023 sterk afgenomen voor zowel mannen en vrouwen, van gemiddeld 19 en 24 dagen voor respectievelijk mannen en vrouwen, naar 7 dagen.
In de periode 1980 tot 2023 is er een stijging zichtbaar in het totale aantal ziekenhuisopnamen voor hartfalen, een sterke stijging in absolute aantallen van 156% voor mannen en 126% voor vrouwen. Deze stijging is met name zichtbaar in de leeftijdsgroepen vanaf 70 jaar bij mannen en de leeftijdsgroepen vanaf 80 jaar voor vrouwen. Zodra het aantal ziekenhuisopnamen wordt gecorrigeerd voor de bevolkingsopbouw en wordt weergegeven per 100.000 dan is er slechts een lichte stijging zichtbaar van 3% voor mannen en 13% voor vrouwen.
Dagopnamen
In 2023 vonden er 5.744 dagopnamen plaats vanwege hartfalen, waarvan 3.676 van mannen en 2.068 van vrouwen. De gemiddelde leeftijd bij een dagopname vanwege hartfalen was in 2023 71 jaar voor mannen en 72 jaar voor vrouwen. De meeste dagopnamen vinden plaats in de leeftijdsgroep 70-79 jaar.
