Basiscijfers ischemische hartziekten 2023
In dit hoofdstuk worden de jaarcijfers met betrekking tot sterfte en ziekenhuisopnamen bij ischemische hartziekten voor het jaar 2023 gepresenteerd. Uitsplitsing vindt plaats naar leeftijd en geslacht. Daarnaast worden trends in de periode 1980-2023 en prognosecijfers voor ischemische hartziekten na eerste ziekenhuisopnamen beschreven.
Y. Koop1,2, R.H. Wimmers1, I. Vaartjes2
1 Hartstichting, Den Haag
2 Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijns Geneeskunde, Universitair Medisch Centrum Utrecht, Utrecht
Methode
Sterftecijfers zijn afkomstig uit de doodsoorzaken statistieken van het CBS. Ziekenhuisopnamen zijn op basis van gegevens van Dutch Hospital Data. De gebruikte ICD-10 codes voor hart- en vaatziekten zijn: ICD-10 codes I20-25, ICD-9 codes 410-414.
Resultaten
| Absolute aantallen |
Gem. lft | 0-29 | 30-39 | 40-49 | 50-59 | 60-69 | 70-79 | 80-89 | ≥90 |
||
| Sterfte† | Mannen | 4971 | 77 | -----107a----- | 319 | 789 | 1483 | 1637 | 636 | ||
| Vrouwen | 3134 | 82 | -----17a----- | 92 | 277 | 667 | 1237 | 844 | |||
| Totaal | 8105 | 80 | -----124a----- | 411 | 1066 | 2150 | 2874 | 1480 | |||
| Ziekenhuisopnamen± | Mannen | 38349 | 67 | 57 | 387 | 2292 | 7876 | 11128 | 11470 | 4705 | 438 |
| Vrouwen | 16892 | 71 | 18 | 178 | 696 | 2434 | 4019 | 5505 | 3466 | 576 | |
| Totaal | 55241 | 69 | 75 | 565 | 2988 | 10310 | 15147 | 16975 | 8171 | 1014 | |
| Dagopnamen± | Mannen | 27805 | 67 | -----143a----- | 1211 | 5627 | 9249 | 8860 | 2651 | 64 | |
| Vrouwen | 12265 | 68 | -----65a----- | 462 | 2031 | 3981 | 4226 | 1450 | 50 | ||
| Totaal | 40070 | 68 | -----208a----- | 1673 | 7658 | 13230 | 13086 | 4101 | 114 | ||
| Gemiddeld aantal ligdagen in het ziekenhuis± |
Gemiddeld aantal dagen |
0-29 | 30-39 | 40-49 | 50-59 | 60-69 | 70-79 | 80-89 | ≥90 |
||
| Mannen | 4 | 3 | 3 | 3 | 3 | 4 | 5 | 4 | 4 | ||
| Vrouwen | 4 | 3 | 3 | 3 | 3 | 4 | 4 | 4 | 4 | ||
| Totaal | 4 | 3 | 3 | 3 | 3 | 4 | 4 | 4 | 4 | ||
| Prognose na eerste ziekenhuisopname†/± |
Percentage | 0-44 | 45-54 | 55-64 | 65-74 | 75-84 | 85-94 | ≥90 | |||
| 30-dagen sterfte | Mannen | 2,8 | 0,8 | 0,9 | 1,3 | 2,2 | 5,1 | 13,6 | 29,0 | ||
| Vrouwen | 3,8 | 0,9 | 0,8 | 1,1 | 2,1 | 5,1 | 13,8 | 27,9 | |||
| Totaal | 3,2 | 0,9 | 0,9 | 1,2 | 2,2 | 5,1 | 13,8 | 28,2 | |||
| 1-jaar sterfte | Mannen | 6,8 | 1,3 | 1,6 | 2,7 | 5,7 | 11,3 | 31,3 | 57,1 | ||
| Vrouwen | 8,5 | 1,5 | 1,6 | 2,6 | 5,0 | 11,3 | 29,2 | 53,2 | |||
| Totaal | 7,4 | 1,4 | 1,6 | 2,7 | 5,4 | 12,5 | 30,1 | 54,4 | |||
| 5-jaar sterfte | Mannen | 18,9 | 2,9 | 4,1 | 8,3 | 17,3 | 32,1 | 70,5 | 92,4 | ||
| Vrouwen | 22,6 | 3,3 | 4,3 | 8,0 | 15,1 | 32,1 | 66,2 | 91,5 | |||
| Totaal | 20,2 | 3,0 | 4,2 | 8,2 | 16,6 | 36,0 | 68,1 | 91,8 | |||
† Op basis van gegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek: ICD-10 codes I20-25, ICD-9 codes 410-414
± Op basis van gegevens van Dutch Hospital Data: ICD-10 codes I20-25, ICD-9 codes 410-414. Let op, deze cijfers gaan over het aantal opnames, niet het aantal individuele patiënten
a Vanwege privacy redenen zijn de leeftijdcategorieën samengevoegd
Sterfte
Er zijn in 2023 4.971 mannen overleden aan ischemische hartziekten en 3.134 vrouwen. In 2023 was het aandeel van ischemische hartziekten aan de totale hart- en vaatziekten sterfte 21%, voor mannen was dit aandeel 26% en voor vrouwen 16%. Tot de leeftijd van 90 jaar overlijden er meer mannen dan vrouwen aan ischemische hartziekten, vanaf 90 jaar overlijden er meer vrouwen. In deze leeftijdsgroep is het absolute aantal vrouwen ook hoger dan het aantal mannen. Zodra de sterfte aan ischemische hartziekten wordt uitgedrukt per 100.000 mannen of vrouwen, dan is het sterfterisico hoger bij mannen dan bij vrouwen. De gemiddelde leeftijd van overlijden aan ischemische hartziekten is 77 jaar bij mannen en 82 jaar bij vrouwen.
Absolute sterfte aan ischemische hartziekten nam in de gehele periode 1980-2023 af, deze daling is het sterkst tot 2014 daarna stagneert de sterfte bij mannen. Bij vrouwen is dezelfde stagnatie zichtbaar, maar de sterfte bleef licht dalen tot 2021. Het verschil in daling van sterfte tussen mannen en vrouwen neemt af als de sterftecijfers gecorrigeerd worden voor veranderingen in de leeftijdsopbouw van de bevolking, dit is terug te zien in de figuren.
| Ischemische hartziekten | ||
|---|---|---|
| n (per 100.000) | ||
| Jaartal | Mannen | Vrouwen |
| 1980 | 15.094 (215) | 9.442 (132) |
| 1985 | 15.496 (216) | 10.208 (139) |
| 1990 | 13.000 (176) | 9.396 (124) |
| 1995 | 11.870 (155) | 8.853 (113) |
| 2000 | 9.921 (126) | 7.522 (93) |
| 2005 | 7.631 (95) | 5.712 (69) |
| 2010 | 6.004 (73) | 4.378 (52) |
| 2015 | 5.303 (63) | 3.700 (43) |
| 2020 | 4.947 (57) | 3.078 (35) |
| 2021 | 5.005 (57) | 3.024 (34) |
| 2022 | 5.062 (58) | 3.238 (36) |
| 2023 | 4.971 (56) | 3.134 (35) |
Prognose
In de periode van 2010 tot 2019 is de prognose berekend na een eerste ziekenhuisopname voor ischemische hartziekten. De prognose na de eerste ziekenhuisopname voor ischemische hartziekten is berekend op basis van de sterfte tussen 2010 en 2019. De 30 dagen, 1 jaar en 5 jaar sterfte zijn voor mannen respectievelijk 2,8%, 6,8% en 18.9% en voor vrouwen 3.8%, 8.5% en 22.6%. In de prognosecijfers figuren en de kerncijfers tabel, zijn de sterftecijfers na de eerste ziekenhuisopname per leeftijdsgroep voor mannen en vrouwen weergegeven.
Ziekenhuisopnamen
In 2023 vonden er 55.241 ziekenhuisopnamen wegens ischemische hartziekten plaats, waarvan 38.349 opnamen van mannen en 16.892 van vrouwen. Dit zijn 105 opnamen per dag voor mannen en 46 opnamen per dag voor vrouwen. De gemiddelde leeftijd bij een ziekenhuisopname vanwege ischemische hartziekten was 67 jaar bij mannen en 71 jaar bij vrouwen. Van alle observaties voor mannen in 2023 zijn 14% van de observaties voor ischemische hartziekten, bij vrouwen is dit 11% (1.672 voor mannen en 1.042 voor vrouwen). Het gemiddelde aantal ligdagen voor ischemische hartziekte is voor zowel mannen en vrouwen gelijk, namelijk 4 dagen.
In de periode 1980 tot 2023 is er een verschil zichtbaar in het totale aantal ziekenhuisopnamen voor een ischemische hartziekte, een stijging in absolute aantallen van 0.3% voor mannen en 6.5% voor vrouwen. Zodra het aantal ziekenhuisopnamen wordt gecorrigeerd voor de bevolkingsopbouw en wordt weergegeven per 100.000 dan is de sterke daling zichtbaar, met 50.4% bij mannen en 49.6% bij vrouwen.
Dagopnamen
In 2023 vonden er 40.070 dagopnamen plaats vanwege ischemische hartziekten, waarvan 27.805 van mannen en 12.265 van vrouwen. De gemiddelde leeftijd bij een dagopname vanwege ischemische hartziekten was in 2023 67 jaar voor mannen en 68 jaar voor vrouwen. De meeste dagopnamen vinden plaats in de leeftijdsgroepen 60-69 en 70-79 jaar.
Sinds 1992 is er een gestage toename bij zowel mannen als vrouwen, van 1.555 en 698 dagopnamen van mannen respectievelijk vrouwen in 1992 naar 27.805 en 12.265 dagopnamen in 2023. In 2020 is er door de coronapandemie een dip zichtbaar in het aantal dagopnamen.
